Jak przebiega diagnostyka alergii – krok po kroku

Testy alergiczne i późniejsze leczenie są proste, jeśli wiesz, jak postępować.
Cały proces odbywa się w kilku etapach:
.

1. Kiedy warto pomyśleć o teście alergicznym

Badanie ma sens, jeśli:

• u Twojego zwierzęcia często pojawia się świąd, zaczerwienienie lub zapalenie skóry,
• problemy trwają dłużej niż kilka tygodni lub regularnie powracają,
• standardowe leczenie (np. kortykosteroidy, leki przeciwhistaminowe, szampony) nie przynosi trwałej poprawy,
• objawy występują w określonych porach roku (np. wiosną, latem) lub po kontakcie z konkretnym środowiskiem (trawa, kurz, karma).

W takich przypadkach warto wykonać test alergiczny, aby dowiedzieć się, na co zwierzę reaguje.

Testy alergiczne mają największy sens u zwierząt powyżej 1 roku życia.
U młodszych osobników układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, a produkcja przeciwciał IgE – które mierzy test – może być niewystarczająca lub niestabilna.
Wyniki mogłyby więc nie odzwierciedlać rzeczywistej reakcji alergicznej.

U szczeniąt, kociąt lub źrebiąt objawy alergii mogą być przejściowe lub niespecyficzne.
Po pierwszym roku życia reakcja immunologiczna jest stabilniejsza, a test daje wiarygodne wyniki.
Jeśli objawy pojawią się wcześniej, należy najpierw wykluczyć inne przyczyny (pasożyty, infekcje, nietolerancję pokarmową), a test wykonać później.
.

2. Pobranie próbki

Do badań laboratoryjnych wykorzystuje się próbkę surowicy krwi.

Pobranie wykonuje lekarz weterynarii.
Nie jest wymagana żadna szczególna przygotowanie — zwierzę nie musi być na czczo, a sam zabieg jest szybki i bezstresowy.

Najlepiej pobrać próbkę, gdy zwierzę nie jest w trakcie długotrwałej terapii kortykosteroidami lub silnymi lekami immunosupresyjnymi.
Jeśli nie jest to możliwe, weterynarz doradzi odpowiedni termin pobrania. → Wpływ leków na testy alergiczne

Kiedy pobrać próbkę:

• przy alergiach sezonowych – co najmniej 2–4 tygodnie po rozpoczęciu sezonu pylenia,
• przy alergiach całorocznych – co najmniej dwa tygodnie po wystąpieniu objawów.

.

Wymagana ilość surowicy:

• psy: 3 mL
• koty: 3 mL
• konie: 6 mL

Listę przeciwwskazań można znaleźć tutaj: Wpływ leków na testy alergiczne

.

Sposób pobrania:

• Pobierz krew do probówki bez antykoagulantu (np. z czerwonym korkiem).
• Pozostaw próbkę na 15–30 minut.
• Odwirowuj przez 5 minut przy 4000 obr./min.
• Oddziel surowicę do czystej probówki (np. zakręcanej fiolki).
• Oznacz próbkę numerem, nazwiskiem klienta i imieniem zwierzęcia.
• Wyślij do laboratorium — nie wymaga chłodzenia podczas transportu.

.
Oznacz probówkę z surowicą numerem próbki / numerem zlecenia / nazwiskiem klienta / imieniem zwierzęcia. Wyślij próbkę do laboratorium. Podczas transportu nie jest wymagane chłodzenie; jest ono konieczne tylko podczas przechowywania.

.

3. Wybór rodzaju testu – przesiewowy czy pełny

Przed rozpoczęciem badania należy określić, który zakres testu jest najbardziej odpowiedni dla danego zwierzęcia.
.

Test przesiewowy

Ten test wykrywa, czy zwierzę ogólnie ma podwyższony poziom przeciwciał IgE związanych z alergią.
Wynik pokazuje, czy warto wykonać dokładniejsze badania.

Polecany w sytuacjach:

• pierwsze podejrzenie alergii,
• niejasne objawy lub brak oczywistych alergenów,
• ograniczony budżet diagnostyczny,
• profilaktyczne badanie alergii u dorosłego zwierzęcia przed zakupem.

Jeśli test przesiewowy jest negatywny, alergia jest mało prawdopodobna.
Jeśli pozytywny, zaleca się wykonanie pełnego testu.
.

Pełny (kompleksowy) test

Ten test ocenia reakcję na dziesiątki konkretnych alergenów — roztocza, pyłki, pleśnie, składniki pokarmowe.
Pozwala stworzyć indywidualny profil alergiczny i jest niezbędny do:

• dokładnego rozpoznania rodzaju alergii,
• przygotowania spersonalizowanej immunoterapii (ASIT),
• lub długoterminowej kontroli stanu zwierzęcia.

.
W skrócie:
Test przesiewowy odpowiada na pytanie „czy alergia występuje?”,
a test pełny pokazuje „na co dokładnie i w jakim stopniu”.
.

4. Opracowanie wyników

Wyniki testu są dostępne do 14 dni od dostarczenia próbki do laboratorium.
Otrzymasz e-mail z czytelnym raportem i interpretacją.

Raport zawiera:

• listę testowanych alergenów (np. roztocza, pyłki traw i chwastów, pleśnie, naskórek zwierząt, alergeny pokarmowe),
• wartości stężenia przeciwciał IgE dla każdego alergenu:
  wynik ujemny: < 28,00 ng/mL
  wynik dodatni: ≥ 28,00 ng/mL
• interpretację oraz zalecenia, które alergeny są odpowiednie do immunoterapii (ASIT).

.

Jak interpretować wyniki

Interpretację zawsze wykonuje lekarz weterynarii, który ocenia:

• które alergeny odpowiadają rzeczywistym objawom,
• które nie mają znaczenia klinicznego,
• czy warto rozpocząć immunoterapię swoistą (ASIT).

.
Prawidłowa interpretacja wyników to klucz do skutecznego leczenia.
Na jej podstawie przygotowuje się indywidualną mieszankę alergenów do terapii.
.
Co dzieje się po otrzymaniu wyników

Weterynarz omawia wyniki z właścicielem, wspólnie decydują, czy rozpocząć ASIT lub inne leczenie celowane.
Immunoterapię zamawia lekarz weterynarii (wystarczy e-mail).
Przygotowywana jest indywidualna szczepionka zgodna z wynikami testu, a właściciel otrzymuje instrukcję stosowania i zalecenia dotyczące pielęgnacji lub środowiska.
.

5. Opieka i kontrola po diagnozie

Po potwierdzeniu alergii lekarz weterynarii:

• zaleca odpowiednie leczenie lub modyfikację środowiska,
• monitoruje stan skóry i reakcję organizmu,
• przy ASIT regularnie kontroluje efekty terapii i dostosowuje dawkowanie leków w razie potrzeby.

.

6. Co jeśli test jest negatywny, a objawy pozostają

Negatywny wynik nie zawsze oznacza brak alergii.
Możliwe przyczyny:

• objawy spowodowane inną chorobą (np. pasożytniczą, bakteryjną, grzybiczą, hormonalną lub pokarmową),
• świąd o podłożu niealergicznym (pruritus),
• niedojrzały układ odpornościowy młodych zwierząt (zbyt mało IgE),
• długotrwałe leczenie kortykosteroidami lub immunosupresantami, które może tymczasowo zaniżać wyniki (fałszywie ujemne).

.
W takim przypadku warto:

• powtórzyć test po kilku miesiącach,
• uzupełnić diagnostykę o test dietetyczny (dieta eliminacyjna),
• lub wykonać badanie dermatologiczne w celu wykluczenia innych przyczyn świądu.

Test alergiczny to bardzo przydatne narzędzie diagnostyczne, ale wyniki zawsze należy interpretować w kontekście całego obrazu klinicznego, przez doświadczonego weterynarza.
.

Podsumowanie – prosta droga do dokładnej diagnozy

Konsultacja z weterynarzem
Pobranie krwi
Wysłanie próbki do laboratorium
Otrzymanie i analiza wyników
Rozpoczęcie leczenia celowanego